Sertlik Deneyi
Malzeme Dersinin Deneylerinden Sertlik Deneyi
En önemli usüllerden biridir. Tahribatsız malzeme muayenesinde kullanılabilir.
Bir malzemenin sertliği ve çekme mukavemeti arasında lineer bir ilişki olduğundan dolayı, çekme mukavemeti hakkında da bilgi edinilebilir. Bu yüzden avantajlıdır.
Sertlik izafi bir ölçü olup, bir parçanın içine sokulmak istenen diğer parçaya karşı gösterdiği dirençtir.
Koni veya küresel uç kullanılır. Malzemenin sertliği, iz ile ters orantılıdır. Sertlik deneyi statik ve dinamik sertlik deneyi olmak üzere ikiye ayrılır.
1. Statik Sertlik Deneyi
a. Brinel Sertlik Ölçme Metodu: Kullanılan deney ucu bilyedir yani küreseldir. BSD=F/A formulü ile hesaplanır. Burada A yüzey alanıdır. A=pi*D(D-(D^2-d^2)^1/2)/2 formulü ile bulunabilir. Burada D bilye çapı, d ise iz çapıdır. Uygulanacak yükü bulmak için tablolar mevcuttur.
b. Vickers Sertlik Ölçme Metodu: Kullanılan deney ucu tabanı kare olan piramittir. Bu ucun tepe açısı 136 derecedir. VSD=F/A=1.8544*F/d^2 ile bulunur. Burada d taban köşegen uzunluğudur.
c. Mikro Sertlik Ölçme Metodu: Knoob ve vickers olmak üzere iki skalası vardır.
Knoob skalası: MSD=1.4515F/L^2,
Vickers skalası: MSD=1.854F/d^2 veya MSD=0.189F/d^2.
d. Rockwell Sertlik Ölçme Metodu: Malzemeye başta sabit ve küçük (10 kg) yük uygulanır. Meydana gelen izin dip kısmı başlangıç alınarak asıl yük uygulanır. Sonra ikinci uygulanan yük kaldırılarak ilk yüke yani 10 kglık yüke geri dönülür. İz ölçülür. Çelik bilyeler kullanılabilir. Bu bilyelerin tepe açıları 120 derecedir. İkinci yani ana yük genellikle 100 kg alınır. Rb ile gösterilir. Konik elmas uç kullanıldığında ise ana yük 150 kg alınır. Rc ile gösterilir.
Rockwell Sertliği=100-e 'dir.
Bu kısa özetlerden sonra daha detaylı bilgi edinmek için aşağıdaki sertlik deneyi deney föylerine bakabilirsiniz.
En önemli usüllerden biridir. Tahribatsız malzeme muayenesinde kullanılabilir.
Bir malzemenin sertliği ve çekme mukavemeti arasında lineer bir ilişki olduğundan dolayı, çekme mukavemeti hakkında da bilgi edinilebilir. Bu yüzden avantajlıdır.
Sertlik izafi bir ölçü olup, bir parçanın içine sokulmak istenen diğer parçaya karşı gösterdiği dirençtir.
Koni veya küresel uç kullanılır. Malzemenin sertliği, iz ile ters orantılıdır. Sertlik deneyi statik ve dinamik sertlik deneyi olmak üzere ikiye ayrılır.
1. Statik Sertlik Deneyi
- Brinel Sertlik Ölçme Metodu
- Vickers Sertlik Ölçme Metodu
- Mikro Sertlik Ölçme Metodu
- Rockwell Sertlik Ölçme Metodu
- Shore Sklereskopu
- Poldi Çekici
a. Brinel Sertlik Ölçme Metodu: Kullanılan deney ucu bilyedir yani küreseldir. BSD=F/A formulü ile hesaplanır. Burada A yüzey alanıdır. A=pi*D(D-(D^2-d^2)^1/2)/2 formulü ile bulunabilir. Burada D bilye çapı, d ise iz çapıdır. Uygulanacak yükü bulmak için tablolar mevcuttur.
b. Vickers Sertlik Ölçme Metodu: Kullanılan deney ucu tabanı kare olan piramittir. Bu ucun tepe açısı 136 derecedir. VSD=F/A=1.8544*F/d^2 ile bulunur. Burada d taban köşegen uzunluğudur.
c. Mikro Sertlik Ölçme Metodu: Knoob ve vickers olmak üzere iki skalası vardır.
Knoob skalası: MSD=1.4515F/L^2,
Vickers skalası: MSD=1.854F/d^2 veya MSD=0.189F/d^2.
d. Rockwell Sertlik Ölçme Metodu: Malzemeye başta sabit ve küçük (10 kg) yük uygulanır. Meydana gelen izin dip kısmı başlangıç alınarak asıl yük uygulanır. Sonra ikinci uygulanan yük kaldırılarak ilk yüke yani 10 kglık yüke geri dönülür. İz ölçülür. Çelik bilyeler kullanılabilir. Bu bilyelerin tepe açıları 120 derecedir. İkinci yani ana yük genellikle 100 kg alınır. Rb ile gösterilir. Konik elmas uç kullanıldığında ise ana yük 150 kg alınır. Rc ile gösterilir.
Rockwell Sertliği=100-e 'dir.
Bu kısa özetlerden sonra daha detaylı bilgi edinmek için aşağıdaki sertlik deneyi deney föylerine bakabilirsiniz.
Yorumlar
Yorum Gönder